Dzisiaj artykuł gościnny, napisany przez Agnieszkę Sułkowską z autyzmpoludzku.pl
Szczególne osoby
Osoby w spektrum autyzmu postrzegają świat inaczej. Inaczej funkcjonują ich zmysły. Inaczej odbierają rzeczywistość. Co innego skupia ich uwagę. Mają swoje wzorce myślenia zachowania i nietypowe kody emocjonalne, czyli sposób, w jaki okazują emocje.
Szczególny czas
Boże Narodzenie, Święta to czas wyjątkowy, w którym odrywamy się od codziennych zwykłych zajęć po to, by oddać się świętowaniu, odpoczynkowi, rodzinnym spotkaniom przy zastawionym stole. Tymczasem dla osób w spektrum codzienna rutyna, która zapewnia stałość i poczucie bezpieczeństwa, jest bardzo ważna. Osoby te nie lubią niespodzianek i nagłych zmian planów. To, co dla innych osób jest zaletą – niekoniecznie może podobać się osobom w spektrum…
Nic więc dziwnego, że Święta i wszelkie rodzinne uroczystości są dla tych osób (małych i dużych) szczególnym wyzwaniem.
Co może być trudne dla osób w spektrum autyzmu?
- Zmiany w codziennej rutynie,
- nietypowe jedzenie, inne niż na co dzień, nowe zapachy,
- inne oświetlenie, mrugające lampki choinkowe
- dźwięki, np. petardy,
- duża ilość osób dość słabo znanych i rzadko widywanych,
- konieczność złożenia życzeń i dzielenia się opłatkiem,
- presja spróbowania wszystkich dań,
- długie siedzenie przy stole,
- elegancki, często niekomfortowy ubiór.
Co może być pomocne dla osób w spektrum autyzmu?
- Jak zawsze: planowanie, opowiadanie o tym co się będzie działo,
- uprzedzanie o zmianach,
- wyjaśnienie oczekiwań rodziny,
- oraz… wyjaśnienie rodzinie potrzeb dziecka,
- dostosowanie zwyczajów i tradycji do możliwości osoby,
- przygotowanie miejsca wyciszenia,
- możliwość odejścia od stołu,
- świadomość, że „potrzebuję inaczej”.
Przygotowując się do obchodzenia Świąt w rodzinie, w której jest osoba w spektrum autyzmu, warto wziąć pod uwagę możliwości i potrzeby tej osoby. Nie bójmy się tego, że nie wszystko będzie w 100% tradycyjnie, może coś będzie inaczej. Może potrzebna będzie dodatkowa potrawa, może miejsce do odpoczynku i wyciszenia?
Czas świąteczny powinien być czasem odpoczynku, spokoju i radości dla każdego członka rodziny – warto więc szukać takich rozwiązań, które będą odpowiadać wszystkim, nawet jeśli będzie inaczej niż zawsze. Każda rodzina może wypracować swoje własne zwyczaje i rytuały.
W listopadzie 2023 miała też miejsce Facebookowa akcja #potrzebujeinaczej zapoczątkowana przez kolektyw PIMP MY MIND – więcej tutaj. “Chcemy, by ta akcja budowała świadomość spektrum ludzkich odmienności – potrzeb sensorycznych, poznawczych, komunikacyjnych, emocjonalnych.” – piszą organizatorzy. Akcja Potrzebuję Inaczej przypomina mi się zawsze w okolicach Świąt, czy to właśnie Bożego Narodzenia, czy też Wielkanocnych, czy nawet w urodziny.
Pamiętajmy! To, że ktoś potrzebuje inaczej – też jest OK!
Warto śledzić profile fundacji, które zamieszczają świąteczne poradniki dla osób w spektrum autyzmu, np. Alfabet Fundacji Prodeste, Fundacja Synapsis oraz profile samorzeczników, np. Atypowa dziewczyna, Psycholog na spektrum, Fundacja AS PERGER, Psycholog spektrum.
Przeczytaj również fundacyjny artykuł na temat wyzwań rodziców OzN podczas rodzinnych uroczystości.
Mam to szczęście, że mój syn uwielbia wszelkie święta i związaną z nimi obrzędowość. Niestety wielu z nas rodziców musi przygotować swoje dzieci za każdym razem na okres świąteczny. To wymaga czasem wielu wyrzeczeń.
Każdy sposób spędzania Świąt jest OK. Nie ma jednej ustalonej reguły. Najważniejsze, żeby spędzać je w rodzinnym gronie, by osoby z niepełnosprawnością czuły się dobrze w takim otoczeniu, jakie lubią,
Bardzo ciekawy artykuł, naprawdę otwiera oczy na wiele spraw. Zastanawiam się, czy są jakieś konkretne praktyki albo projekty, które mogą pomóc nam lepiej rozumieć osoby w spektrum autyzmu podczas świąt? Może jakiś przewodnik dla rodzin, aby lepiej przygotować się do takich wyjątkowych chwil? Dzięki za inspirujący materiał!